Chủ tịch Jerome Powell cảnh báo nền kinh tế Mỹ sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro khó lường

Trong bài phát biểu vào đêm ngày 23 tháng 9 trước các lãnh đạo doanh nghiệp, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đã nhấn mạnh những thách thức kép mà nền kinh tế đang đối mặt khi thị trường lao động suy yếu nhanh chóng và lạm phát vẫn ở mức cao. Ông cho biết, sự suy giảm này đã vượt qua các lo ngại về giá cả dai dẳng, thúc đẩy quyết định cắt giảm lãi suất lần đầu tiên trong năm 2025 của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC).

Fed cắt giảm lãi suất giữa rủi ro đình lạm

Tuần trước, Fed đã hạ lãi suất quỹ liên bang 25 điểm cơ bản lần đầu tiên trong năm nay và dự kiến sẽ có thêm hai đợt cắt giảm tương tự trước cuối năm. Quyết định này diễn ra trong bối cảnh cả cung và cầu lao động đều đang co hẹp, trong khi các biện pháp thuế quan từ chính quyền Tổng thống Donald Trump đang đẩy giá cả lên cao hơn.

"Rủi ro ngắn hạn đối với lạm phát đang nghiêng về phía tăng, trong khi rủi ro đối với việc làm nghiêng về phía giảm, một tình huống đầy thách thức", ông Powell nhấn mạnh. "Rủi ro đến từ cả hai hướng đồng nghĩa với việc không có lựa chọn nào là không có rủi ro".

Tình hình mà người đứng đầu Fed mô tả gợi nhớ đến hiện tượng đình lạm, khi nền kinh tế tăng trưởng ì ạch kết hợp với lạm phát cao dù mức độ hiện tại chưa nghiêm trọng bằng khủng hoảng những năm 1970-1980. Tuy nhiên, nó vẫn đặt ra bài toán khó cho Fed trong việc cân bằng giữa kiểm soát giá cả và hỗ trợ việc làm.

Dù vậy, ông Powell bày tỏ sự tự tin vào lộ trình chính sách hiện tại, cho rằng nó vẫn "hơi thắt chặt" và cho phép Fed linh hoạt ứng phó. "Rủi ro thị trường việc làm suy yếu ngày càng lớn đã thay đổi cán cân rủi ro trong việc đạt được các mục tiêu của chúng tôi", ông nói, ngụ ý có thể có thêm các đợt nới lỏng nếu cần.

Đọc thêm: Fed lần đầu hạ lãi suất kể từ đầu năm, Jerome Powell cho biết sẽ có thêm 2 đợt cắt giảm trong thời gian tới

Thị trường lao động Mỹ đã suy yếu đáng kể

Ông Powell đặc biệt lo ngại về thị trường lao động, nơi cả cung và cầu đều đang giảm mạnh. "Trong bối cảnh thị trường việc làm kém sôi động và yếu hơn như hiện nay, nguy cơ tình hình việc làm xấu đi đã tăng lên rõ rệt", vị Chủ tịch Fed nhận định.

Dữ liệu gần đây củng cố quan điểm này khi tốc độ tạo việc làm mới chỉ đạt trung bình dưới 30.000 vị trí mỗi tháng trong suốt mùa hè, một con số thấp kỷ lục. Hơn nữa, các điều chỉnh số liệu cho thấy, trong 12 tháng kết thúc vào tháng 3/2025, số việc làm thực tế đã giảm gần 1 triệu so với ước tính ban đầu.

Đọc thêm: Tỷ lệ thất nghiệp Mỹ tăng lên 4,3%, nền kinh tế Mỹ đang cận kề suy thoái

Lạm phát dai dẳng và tác động từ thuế quan

Mặc dù lạm phát đã hạ nhiệt từ đỉnh cao hơn 40 năm vào năm 2022, chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) vẫn vượt xa mục tiêu 2% của Fed. Dự báo từ Bộ Thương mại, sẽ công bố ngày 26/9, cho thấy PCE tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước, và 2,9% khi loại trừ thực phẩm cùng năng lượng.

Yếu tố làm phức tạp thêm là các chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump. Nhà Trắng đang đàm phán với các đối tác lớn, bao gồm thời hạn quan trọng với Trung Quốc vào đầu tháng 11. Các nhà kinh tế Fed hiện coi đây là tác động tạm thời, nhưng ông Powell cảnh báo: "Tình hình lạm phát trong thời gian tới vẫn còn nhiều yếu tố khó lường". Fed cam kết theo dõi chặt chẽ để tránh "đợt tăng giá một lần" biến thành lạm phát kéo dài.

Phân hóa nội bộ Fed dưới áp lực chính trị

Ông Powell đang dẫn dắt Fed qua giai đoạn đầy sóng gió, với chỉ trích gay gắt từ Nhà Trắng và sự chia rẽ giữa các thành viên. Biểu đồ dot-plot từ cuộc họp gần nhất cho thấy chỉ hơn nửa số thành viên (10/19) ủng hộ thêm hai đợt cắt giảm trong năm nay, trong khi 9 người chỉ muốn một lần và một người phản đối hoàn toàn.

Đáng chú ý, tân Thống đốc Stephen Miran – người được ông Trump bổ nhiệm hiện đang thúc đẩy lộ trình cắt giảm mạnh mẽ hơn. Trong khi đó, Thống đốc Michelle Bowman, cũng từ phe Trump, cảnh báo về rủi ro hành động chậm trễ. "Chúng ta đang đối mặt với nguy cơ nghiêm trọng là đã chậm chân trong việc giải quyết tình trạng thị trường lao động đang xấu đi", bà nói. "Tôi lo ngại rằng thị trường lao động có thể bước vào giai đoạn bấp bênh, và chỉ cần một cú sốc nhỏ cũng có thể đẩy nó vào tình trạng suy thoái đột ngột và nghiêm trọng".